یکصد و چهاردهمین جلسه کمیته معرفی رقم در روز چهارشنبه مورخ 1403/12/22 با حضور اعضای کمیته، در محل موسسه تحقیقات ثبت و گواهی بذر و نهال برگزار شد. در این جلسه گزارش­ معرفی دو هیبرید چغندرقند، سه لاین گندم نان، نتایج آزمون تعیین ارزش زراعی ارقام گندم نان، گزارش معرفی دو لاین نخود، نتایج آزمون تعیین ارزش زراعی ارقام نخودفرنگی علوفه‌ای، گزارش معرفی سه لاین باقلا و دو لاین سورگوم دومنظوره علوفه‌ای-دانه‌ای به شرح ذیل ارائه و بررسی گردید:

1-گزارش معرفی دو هیبرید چغندرقند با کدهای SBSI 223 و SBSI 224 توسط عضو هیئت علمی موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه بذر چغندرقند ارائه شد. دو هیبرید مذکور منوژرم و متحمل به ساقه‎روی و مقاوم به سرکوسپورا ‎هستند. تحمل این ارقام به ساقه‎روی از طریق هر دو والد تأمین می‎شود. والد مادری هیبرید اول یک سینگل کراس خارجی و والد مادری هیبرید دوم یک سینگل کراس داخلی است. ضمن اینکه والد پدری آنها نیز متفاوت می باشد. هیبرید دوم نسبت به هیبرید اول درصد قند بالاتری داشته و رقمی کیفی است و در مقابل، هیبرید اول نسبت به هیبرید دوم عملکرد ریشه نسبتاً بالاتری دارد. این ارقام علاوه بر تحمل به ساقه‏روی دارای مقاومت قابل قبولی نسبت به بیماری لکه‏برگی سرکوسپورایی هستند. برگ‎ها در هر دو رقم به رنگ سبز نسبتاً تیره بوده و دارای حجم اندام هوایی کمتری نسبت به ارقام قبلی هستند. درصد قند خالص و ناخالص این ارقام در مقایسه با شاهد داخلی بیشتر است. درصد قند بالا در کنار عملکرد ریشه مطلوب موجب می‏شود تا این ارقام از عملکرد شکر قابل‏قبولی برخوردار شوند. با توجه به میزان تحمل به ساقه‏روی، این ارقام مناسب کشت پاییزه در منطقه جنوب‏غرب کشور به‎ویژه مناطق مختلف استان خوزستان هستند که مورد تایید قرار گرفتند و هیبرید اول با نام "رسا" و هیبرید دوم با نام "سابینا" معرفی شد.

2- گزارش معرفی یک لاین گندم نان توسط عضو هیئت علمی موسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور ارائه شد. لاین فوق در قالب مواد دریافتی از مرکز تحقیقات بین‌المللی سیمیت (CIMMYT) به ایران ارسال و مورد ارزیابی قرار گرفته است. این لاین دارای پتانسیل عملکرد خوب در شرایط دیم ایستگاهی و مزرعه‌ای، همچنین عملکرد مناسب در شرایط آبیاری تکمیلی بوده و با وزن هزار دانه‌ی مطلوب، زمان رسیدگی مناسب، مقاومت قابل قبول نسبت به بیماری‌های زنگ زرد و زنگ قهوه‌ای و مقاومت در برابر ورس، رنگ یکنواخت سنبله‌ها موقع رسیدن دانه‌ها و درصد پایین آردی شدن دانه مورد تایید قرار گرفت و با نام "محتشم" معرفی شد.

3- گزارش معرفی یک لاین گندم نان توسط عضو هیئت علمی موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر ارائه شد. لاین فوق در سال زراعی 1397-1396 از مرکز بین المللی تحقیقات ذرت و گندم (CIMMYT) در قالب خزانه 50^th IBWSN دریافت و در آزمایش بررسی پتانسیل عملکرد خزانه­های بین المللی گندم نان بهاره در اقلیم معتدل مورد ارزیابی قرار گرفت. لاین مذکور علاوه بر مقاومت نسبت به پاتوتیپ جدید از بیماری زنگ زرد (Yr32)، دارای پتانسیل عملکرد بالا در شرایط آبیاری بهینه بوده، از زمان رسیدگی مناسب، مقاومت به خوابیدگی، کیفیت نانوایی خوب و همچنین مقاومت قابل قبول نسبت به بیماری زنگ قهوه­ای برخوردار می­باشد که مورد تایید قرار گرفت و با نام "افروز" معرفی شد.

4- گزارش معرفی یک لاین گندم نان توسط عضو هیئت علمی موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر ارائه شد. روش اصلی دستیابی به لاین­ فوق از طریق دورگ گیری و خالص سازی نسل دوم حاصل از تلاقی با استفاده از روش دابلد هاپلوئیدی و تلاقی با ذرت در گلخانه با همکاری موسسه مذکور و شرکت فلوریماند دپره فرانسه انجام شده است و پس از دوسال ازدیاد بذر در مزرعه و ارزیابی اولیه به آزمایش های مقایسه عملکرد گندم آبی اقلیم معتدل برای شرایط بهینه و تنش خشکی انتهای فصل وارد شد و مورد ارزیابی قرار گرفت. لاین مذکور با پتانسیل عملکرد خوب در شرایط آبیاری بهینه و عملکرد قابل قبول در شرایط کم آبیاری، زمان رسیدگی مناسب، مقاومت به خوابیدگی، کیفیت نانوایی خوب و مقاومت مطلوب نسبت به بیماری­های زنگ زرد (به خصوص جدایه جدید دارای بیماریزایی روی ژن Yr32) و زنگ قهوه­ای از صفات برجسته این لاین نسبت به ارقام شاهد امین، فرین و رادیا می­باشد که مورد تایید قرار گرفت و با نام "محلوجی" معرفی شد.

5- نتایج آزمون تعیین ارزش زراعی نه رقم گندم نان داخلی در قالب دو آزمون تعیین ارزش زراعی ارقام دیم و ارقام آبی توسط عضو هیات علمی موسسه تحقیقات ثبت و گواهی بذر و نهال ارائه گردید.

- در آزمون تعیین ارزش زراعی ارقام گندم دیم، چهار رقم با نام های وطن، سینا اقدم، ماهور و نادر به همراه دو رقم شاهد هشترود و باران، طی دو سال زراعی 1403-1401 در چهار منطقه کردستان(فقط سال دوم)، کرمانشاه، لرستان و زنجان ارزیابی شدند. با توجه به نتایج ارائه شده، ارقام وطن، ماهور و نادر مورد تایید قرار گرفتند و رقم سینا اقدم رد شد.

- در آزمون تعیین ارزش زراعی ارقام گندم آبی، پنج رقم با نام های شوط، ماکو، دانش، کشاورز و چیچست به همراه دو رقم شاهد حیدری و حیران، طی دو سال زراعی 1403-1401 در چهار منطقه کردستان، کرمانشاه، لرستان و زنجان ارزیابی شدند. با توجه به نتایج ارائه شده کشاورز و چیچست مورد تایید قرار گرفتند و ارقام شوط، ماکو و دانش رد شدند.

6- گزارش معرفی دو لاین نخود توسط عضو هیئت علمی موسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور ارائه شد. دو لاین فوق از جمله لاین‌های هستند که در مرکز بین‌المللی تحقیقات کشاورزی مناطق خشک (ایکاردا) دورگ‌گیری آن­ها انجام شده است و پس از گذراندن مراحل خالص­سازی در سال 1395 به ایران ارسال گردیده و مورد ارزیابی قرار گرفتند.

- لاین اول: پرمحصول بوده و با ارتفاع بوته بلند و تیپ ایستاده دارای قابلیت برداشت مکانیزه می باشد و دارای وزن صد دانه بالا، مقاوم به سرما، متحمل به بیماری­های برق زدگی و پژمردگی فوزاریومی با پروتئین دانه 24درصد بوده که مورد تایید قرار گرفت و با نام "اکباتان" معرفی شد.

- لاین دوم : با وزن صد دانه بالا و پرمحصول، ارتفاع بوته بلند، تیپ ایستاده و قابلیت برداشت مکانیزه، متحمل به بیماری­های برق زدگی و پژمردگی فوزاریومی بوده و همچنین دارای پروتئین دانه 24/3 درصد و متحمل به سرما می باشد که مورد تایید قرار گرفت و با نام "الوند" معرفی شد.

7- نتایج آزمون تعیین ارزش زراعی سه رقم نخودفرنگی علوفه ای با نام های Arda، Beren و Tashkent توسط عضو هیات علمی موسسه تحقیقات ثبت و گواهی بذر و نهال ارائه گردید. ارقام مذکور در مناطق کرج، مغان، گرگان و کرمانشاه در طی سال های زراعی 1402 – 1401 و 1403 – 1402 ارزیابی شدند. با توجه به ویژگی های مطلوب ارقام مورد بررسی، هر سه رقم فوق مورد تایید قرار گرفتند.

8- گزارش معرفی سه لاین باقلا توسط عضو هیئت علمی موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر ارائه شد.

· لاین اول در سال 1393 از مرکز تحقیقات بین المللی در مناطق خشک (ICARDA) به ایران ارسال و مورد ارزیابی قرار گرفته است. این لاین با عملکرد و پایداری بالا، مناسب کشت و کار در اکثر اقلیم‌های معتدل تا گرم کشور می‌باشد. براساس نتایج آزمایشات سازگاری در دو سال و چهار منطقه، میانگین عملکرد دانه لاین فوق نسبت به شاهد برکت 7/63 درصد برتر بود و نسبت به میانگین کلیه لاین‌ها 29 درصد برتری عملکرد نشان داد. متوسط وزن صد دانه آن 168 گرم، با رنگ دانه بژ است. دارای عملکرد غلاف سبز بالا به میزان 20710 کیلوگرم در هکتار و 13 درصد برتری نسبت به شاهد برکت است. رنگ غلاف در زمان رسیدگی قهوه‌ای تیره است و با کیفیت دانه مناسب برای تهیه کنسرو و لپه سبز خشک مورد تایید قرار گرفت و با نام "هامون" معرفی شد.

· دو لاین باقلا دوم و سوم به روش دورگ‌‌گیری و گزینش بالک شجره‌ای ایجاد شده اند.

- لاین دوم با وزن صد دانه و عملکرد زیاد و پایداری عملکرد بالا، مناسب کشت و کار در استان‌های گلستان، لرستان، مازندران و گیلان می‌باشد. براساس نتایج آزمایشات سازگاری در دو سال و چهار منطقه، میانگین عملکرد دانه 3272 کیلوگرم در هکتار بود که نسبت به شاهد مهتا 14/80 درصد برتر بود و نسبت به میانگین کلیه لاین‌ها 5/4 درصد برتری عملکرد نشان داد. از لحاظ طول غلاف و تعداد دانه در غلاف نیز نسبت به رقم شاهد مهتا و سایر ژنوتیپ‌ها برتری داشت. وزن صد دانه این لاین 138 گرم است و دارای عملکرد غلاف سبز بالا به میزان 85/17 تن در هکتار و 11 درصد برتری نسبت به شاهد فیض است. رنگ غلاف در زمان رسیدگی قهوه‌ای است، تعداد روز تا گل‌دهی و رسیدگی غلاف سبز و رسیدگی دانه خشک به ترتیب 106، 152 و 169 روز است. این لاین دارای تعداد دانه در غلاف و وزن صد دانه زیاد و کیفیت دانه مناسب برای تازه خوری، تهیه اسنک و استفاده درجیره طیور است که مورد تایید قرار گرفت و با نام " هیرکان " معرفی شد.

- لاین سوم با وزن صد دانه و عملکرد زیاد و پایداری عملکرد بالا، مناسب کشت و کار در اکثر اقلیم‌های معتدل تا گرم کشور می‌باشد. بر اساس نتایج آزمایشات سازگاری در دو سال و چهار منطقه، میانگین عملکرد دانه3365 کیلوگرم در هکتار بود که نسبت به شاهد مهتا 17/93 درصد برتر بود. این لاین با وزن صد دانه 145 گرم، در گروه ارقام دانه درشت طبقه بندی می‌شود. دارای عملکرد غلاف سبز بالا به میزان 20/17 تن در هکتار و 13 درصد برتری نسبت به شاهد فیض است. رنگ غلاف در زمان رسیدگی قهوه‌ای است، تعداد روز تا گل‌دهی و رسیدگی غلاف سبز و رسیدگی دانه خشک به ترتیب 109، 152 و 166 روز است. این لاین دارای وزن صد دانه زیاد و کیفیت دانه مناسب برای مصرف به صورت تازه‌خوری، لپه، جیره طیور و کنسرو است که مورد تایید قرار گرفت و با نام "هما" معرفی شد.

9-گزارش معرفی دو لاین سورگوم دومنظوره علوفه‌ای-دانه‌ای توسط عضو هیئت علمی موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر ارائه شد. دو لاین مذکور با روش‌ شجره‏ای مدیریت شدند و با سبزمانی بالا در مرحله رسیدگی فیزیولوژیکی، متوسط‌رس، مقاوم به خوابیدگی، متحمل به تنش خشکی، تحمل مناسب نسبت به تنش شوری (آبیاری با آب شور)، پتانسیل عملکرد بالای دانه و علوفه تحت شرایط نرمال و کم‌آبی، کیفیت علوفه و قابلیت سیلوپذیری مناسب، پتانسیل تولید بذر بالاتر (به‌علت ارتفاع پایین تشکیل پانیکول، سهولت برداشت مکانیزه بذر، مقاومت در برابر ورس و عملکرد دانه بالا) و حساسیت اندک نسبت به زمان برداشت علوفه مورد تایید قرار گرفتند و لاین اول (با اولویت تولید دانه) با نام "دانا" و لاین دوم (با اولویت تولید علوفه) با نام "رویا" معرفی شدند.